Το Curiosity βρήκε οργανική ύλη στον Αρη!

Διαβάζω (δες εδώ, εδώ) ότι ο ρομποτικός εξερευνητής Curiosity (δες κι εδώ) εντόπισε σε δείγματα πετρώματος  του Άρη οργανική ύλη αλλά και μεθάνιο στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Το Curiosity χρησιμοποίησε το τρυπάνι του και πήρε δείγματα από το εσωτερικό ενός πετρώματος στον κρατήρα Γκέιλ όπου βρίσκεται. Τα όργανα ανάλυσης του Curiosity έδειξαν ότι τα δείγματα περιέχουν οργανικά μόρια. Τόσο η οργανική ύλη όσο και το μεθάνιο συνδέονται άμεσα με την παρουσία ζωής και οι επιστήμονες προσπαθούν τώρα να εξακριβώσουν αν τα ευρήματα του Curiosity προέρχονται από κάποιες μορφές ζωής ή αν είναι προϊόντα γεωχημικών διεργασιών στον πλανήτη. Η NASA εξέφρασε τον ενθουσιασμό της για την ανακάλυψη αλλά οι επιτελείς της τονίζουν ότι πρέπει να περιμένουμε να γίνουν νέες αναλύσεις των δειγμάτων για να εξακριβωθεί αν η οργανική ύλη αλλά και το μεθάνιο που εντόπισε το Curiosity σχετίζονται με την παρουσία κάποιων μορφών ζωής που υπήρχαν κάποτε (ή εξακολουθούν να υπάρχουν) στον Άρη ή αν είναι προϊόντα γεωχημικής διεργασίας.

Τα κορυφαία επιτεύγματα του 2014

Η προσγείωση της ρομποτικής διαστημοσυσκευής Philae στις 12 Νοεμβρίου 2014 στον κομήτη 67Ρ/Τσουριούμοφ/Γκερασιμένκο ανακηρύχθηκε το Νο1 επίτευγμα της χρονιάς στον τομέα της Φυσικής, από την επιθεώρηση «Physics World» η οποία εκδίδεται από το Ινστιτούτο Φυσικής (ΙΟΡ), που εδρεύει στο Λονδίνο (δες εδώ, εδώ). Η περιπετειώδης προσγείωση του ρομπότ - εργαστηρίου θεωρήθηκε θεμελιώδους σημασίας για τη διαστημική επιστήμη, παρ’ όλο που το Philae ξέμεινε από μπαταρία, καθώς αναπήδησε αρκετές φορές στην ανώμαλη επιφάνεια του κομήτη και τελικά προσεδαφίστηκε σε ένα σκιερό μέρος που δεν επιτρέπει την επαναφόρτισή του από την ηλιακή ακτινοβολία. Πρόλαβε, πάντως, να συλλέξει και να στείλει στη Γη πολύτιμα επιστημονικά στοιχεία, ενώ δεν αποκλείεται να τα καταφέρει, κάποια στιγμή εντός του 2015, να «αναστηθεί». Τη δεκάδα για το 2014 συμπληρώνουν αρκετά άλλα σημαντικά επιτεύγματα από διάφορα πεδία της φυσικής όπως:

- Η ανίχνευση από τη διεθνή ερευνητική κοινοπραξία Μπορεξίνο για πρώτη φορά νετρίνων από τις πυρηνικές αντιδράσεις στην «καρδιά» του Ήλιου.

- Ένα πείραμα με τη βοήθεια λέιζερ, στην Εθνική Εγκατάσταση Ανάφλεξης (NIF) των ΗΠΑ, που έφερε πιο κοντά την υλοποίηση της πυρηνικής σύντηξης και, έτσι, μια νέα πηγή φθηνής ενέργειας.

- Η δημιουργία από Βρετανούς και Αμερικανούς επιστήμονες της πρώτης ακουστικής ακτίνας έλξης, που μπορεί να έλξει ένα αντικείμενο μέσω ηχητικών κυμάτων.

- Η πρόκληση από μια διεθνή επιστημονική ομάδα μίνι εκρήξεων τύπου σούπερ νόβα στο εργαστήριο.

- Η μέτρηση από ισραηλινούς ερευνητές για πρώτη φορά της υπερβολικά ασθενούς μαγνητικής αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε δύο ηλεκτρόνια.

- Η δημιουργία από Ρώσους και Αμερικανούς επιστήμονες μιας νέας ολογραφικής μνήμης, που επιτρέπει την αποθήκευση δεδομένων σε μαγνητικά ολογράμματα.

- Η συμπίεση από Καναδούς ερευνητές για πρώτη φορά κβαντικών δεδομένων.
19-12-2014 Τα επιστημονικά επιτεύγματα του 2014

Εντοπιστήκαν δύο νέα βαρυόνια

Δύο νέα σωματίδια ανακαλύφθηκαν (δες εδώ) χάρη στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), ανακοίνωσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN). Η ύπαρξη των σωματιδίων, που ονομάζονται  Xi_b' και Xi_b* (δες κι εδώ), προβλεπόταν από τη θεωρία (εδώ), αλλά δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ από τους επιστήμονες. Τα σωματίδια είναι βαρυόνια, ανήκουν δηλαδή στην οικογένεια των υποατομικών σωματιδίων. Τα βαρυόνια -με διασημότερα μέλη τα πρωτόνια και τα νετρόνια- αποτελούνται από τρία κουάρκ που συνδέονται μεταξύ τους με την "ισχυρή δύναμη". Η ύπαρξη των νέων σωματιδίων διαπιστώθηκε χάρη στα πειράματα που διενεργήθηκαν το 2011 και το 2012 στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων. Η έρευνα διεξήχθη κυρίως από τον Μάθιου Τσαρλς του Εργαστηρίου Πυρηνικής Φυσικής (CNRS/UPMC/Πανεπιστήμιο Ντιντερό του Παρισιού) σε συνεργασία με έναν Αμερικανό επιστήμονα. Στην ανακοίνωσή του το CNRS (Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας) σημειώνει ότι η μέτρηση των ιδιοτήτων των δύο νέων σωματιδίων "συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της θεωρίας της ισχυρής αλληλεπίδρασης στο πλαίσιο του καθιερωμένου μοντέλου της σωματιδιακής φυσικής".  Οι "ισχυρές αλληλεπιδράσεις" ευθύνονται για τη συνοχή του πυρηνικού υλικού. Παρόμοιο σωματίδιο της ίδιας οικογένειας, το Xi_b*0, είχε παρατηρηθεί το 2012 χάρη στον LHC ο οποίος αυτό το διάστημα δεν λειτουργεί και αναμένεται να ξεκινήσει και πάλι την άνοιξη του 2015 (δες κι εδώ).

Το πάτημα στο κομήτη 67P/C-G

Το απόγευμα της Τετάρτης 12 Νοεμβρίου 2014 ο άνθρωπος «πάτησε» σε κομήτη! Η διαστημοσυσκευή  Philae, που μετέφερε το διαστημικό σκάφος Rosetta του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), βρίσκεται ήδη στην επιφάνεια του κομήτη 67Ρ/Τσουριούμοφ-Γερασιμένκο (67P/C-G)! Ο κομήτης 67P/C-G, διαμέτρου περίπου 4 χλμ., ακολουθεί μια ελλειπτική τροχιά με περίοδο 6,5 ετών, η οποία ξεκινά πέρα από την τροχιά του Δία και φτάνει ανάμεσα στον Άρη και στη Γη όταν ο κομήτης βρίσκεται στην ελάχιστη απόστασή του από τον Ήλιο. Η ESA εκτόξευσε το διαστημικό σκάφος Rosetta στις 2 Μαρτίου 2004 και ξεκίνησε ένα μοναδικό στην ιστορία της διαστημικής εξερεύνησης «κυνήγι», για να εντοπίσει και να φτάσει τελικά στον κομήτη. Έπειτα από ένα ταξίδι δέκα χρόνων στο ηλιακό μας σύστημα το Rosetta στις 10 Σεπτεμβρίου 2014 τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον κομήτη  67P/C-G. Το Rosetta μετέφερε τη  διαστημοσυσκευή Philae, που σχεδιάστηκε για να πραγματοποιήσει μια σειρά δικών του ανεξάρτητων μελετών κι είναιπρώτο ανθρώπινο δημιούργημα που «εγκαταστάθηκε» πάνω σε έναν κομήτη (περισσότερα εδώ, εδώ, εδώ). 
17-11-2014 Η πορεία προς τον κομήτη... 
19-11-2014 Ενώσεις άνθρακα στον 67Ρ

20-11-2014 Το νερό του κομήτη 67P δεν μοιάζει με αυτό της Γης

21-11-2014 O γδούπος του Philae 
22-11-2014 Το "τραγούδι" του κομήτη! 
1-12-2014 Η πρώτη έγχρωμη εικόνα από τον κομήτη
18-12-2014 Τι έβλεπε το Philae όταν "χοροπηδούσε" 
23-1-2015  H Rosetta βρήκε τα δομικά υλικά του κομήτη 67/P

Εικόνα δείχνει πλανήτες να γεννιούνται!

Όχι, η (παραπάνω) εικόνα δεν είναι καλλιτεχνική απεικόνιση. Είναι το πραγματικό πορτρέτο ενός δίσκου αερίων και σκόνης, το οποίο σχηματίζει πλανήτες γύρω από ένα άστρο στον αστερισμό του Ταύρου. Είναι μια εικόνα πρωτοφανούς λεπτομέρειας, την οποία συνέλαβε το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο υψηλής ανάλυσης ALMA.«Όταν πρωτοείδαμε την εικόνα μείναμε έκπληκτοι από το επίπεδο της λεπτομέρειας» καμαρώνει η Κατερίνα Βλαχάκη, μέλος της διεύθυνσης του τηλεσκοπίου ALMA. To ολοκαίνουργιο τηλεσκόπιο, μια συστοιχία από 66 επιμέρους ραδιοτηλεσκόπια διασκορπισμένα στην έρημο της Χιλής Ατακάμα, έστρεψε το βλέμμα του στο άστρο HL του Ταύρου, ή HL Tauri, το οποίο εκτιμάται ότι άρχισε να λάμπει πριν από μόλις ένα εκατομμύριο χρόνια. Η θεαματική εικόνα του ALMA (κι αυτό δε συνέβει για πρώτη φορά, δες κι εδώ) δείχνει τον πρωτοπλανητικό δίσκο του HL Tauri χωρισμένο σε ομόκεντρους δακτυλίους, ανάμεσα στους οποίους υπάρχουν κενά. Πρέπει να είναι τα κενά που σχηματίζονται από την κίνηση νεογέννητων σωμάτων, τα οποία αργότερα θα μεγαλώσουν και θα γίνουν ενήλικοι πλανήτες. Η περίπτωση του HL Tauri εξέπληξε τους αστρονόμους, οι οποίοι δεν περίμεναν να δουν ίχνη πρωτοπλανητών σε ένα τόσο νεαρό άστρο.«Το HL Tauri έχει ηλικία το πολύ ένα εκατομμύριο χρόνια, κι όμως ο δίσκος του φαίνεται να είναι γεμάτος από πλανήτες που βρίσκονται στο στάδιο του σχηματισμού τους» σχολίασε η Βλαχάκη.«Αυτή η εικόνα από μόνη της θα φέρει επανάσταση στις θεωρίες για το σχηματισμό πλανητών» είπε. Περισσότερα εδώ, εδώ.